RAMAZAN VE MANEVİ ORUÇ
-
Orucun Manevi ve Ahlaki Yönü
Orucun fıkhi yönünün yanında manevi bir yönü bulunur. Fıkhi (zahirî) oruç, yetişkin bireyler için ramazan ayı boyunca tutulan oruçtur. Manevi (bâtıni) oruç ise yalan söyleme, hırsızlık yapma, kibir gibi kötülüklerle meşgul olmama ve içimizdeki yaramaz çocuk olan egonun veya nefsin arzu ve isteklerden kendini koruma yönleriyle kendisini gösterir.
Yani manevi başka bir deyişle bâtıni oruç, Allah’ın sevgisini kaybetmekten korkan bir kişi için sınırları aşma korkusuna yol açan şeylerden kaçınmak veya onları kendisine yasaklamaktır.
“Allah Teala’nın seçkin (havas) kullarının orucu, şu altı organı korumakla gerçekleşir:
- Gözü kısarak bakışta derinleşmemektir.
- Kulağı haramı dinlemekten korumaktır. Kulağı, günahtan korumak ve kötü kişilerin sohbetine katılmamaktır.
- Dili, kendisini ilgilendirmeyen konularla ilgilenmek hususunda korumak.
- Kalbi, Allah sevgisi ve korkusuyla doldurarak korumaktır.
- Eli, harama uzanmaktan korumaktır.
- Ayağı da sadece hayır işleri için kullanmaktır.”
Bu anlamda manevi açıdan bedeni, ruhu, gönlü ve zihni haramlardan korumak; bu hususta nefsin etkisini en az boyuta taşıyarak bütün organları korumak ve böylece nefsi (egoyu) terbiye etmek, orucun en önemli amacıdır.
-
Açlığın Terbiye ve Tedavi Edici Etkisi
Sufiler, açlığı kendileri için büyük bir ikram bilirler.
Açlık, Rabbe bir yöneliş; Allah’a tövbe edenler için Allah dışındaki her şeyden yine Yüce Allah’a dönme tecrübesidir.
-
Orucun Takvayı ve Şükrü Destekleyerek Tedavi Etmesi
Oruç, takva merdiveni ile insanı gerçek şükür seviyesine taşır. “Takvanın aslı, Allah’ın yasakladığı şeylerden uzaklaşmak ve ego dediğimiz nefis ile zıtlaşmaktır. Bununla beraber şükür ise, nimeti vereni tanımak ve O’nun ikram ediciliğine inanmaktır.”
İnsan, oruç ile nimeti vereni tanıyıp O’nun ikramlarını hatırlayarak yasak olan şeylerden uzaklaşır. Oruçla şükrü ve takvayı aynı anda yaşayan bir kişi için oruç ibadeti, Yüce Allah’ı görerek nimetin nedenini insanlara bağlamaktan vaz geçmektir.
“Nitekim Meryem kıssasında; ‘Ben Rahman olan Allah’a oruç adadım. Bugün hiçbir kimse ile konuşmam.” buyurmuştur.
-
Orucun Az Yeme İçme ve Az Uyuma Davranışını (Riyazeti) Destekleyerek Tedavi Etmesi
Oruç, olumsuz duygu-düşüncelerin kaynağı olan nefisle (egoyla) mücadele ederek nefsin eksiklerini en aza indirir.
Nefsin isteklerini en aza indirerek onunla mücadele etme metodu, orucun kullandığı bir terbiye metodudur.
Sebze ve meyve yiyerek yağ ve karbonhidrattan uzak durmak ve diyet yapmak, nasıl beden sağlığını korumak için bir metot ise, nefsin isteklerine aykırı davranmak da ve onun isteklerine en aza indirmek de, ruh sağlığını korumak için bir metottur.
* Doç. Dr. Esma Sayın, Balıkesir Üniversitesi. Lambert Academic Publishing yayınevinden « Prayer Therapy », « Sufism Therapy » ve « The Most Magnificent Prayers for Spiritual Healing » kitaplarının yazarı.
